Om 6 worden we met handgeklap gewekt. Het is erg fris en we trekken onze fleece vesten aan om naar de zonsopkomst te kijken Renee en Ina klimmen hiervoor een stuk de hoge zandduin op. Het is helaas bewolkt en de opkomst van de zon is niet te zien. We ontbijten met brood, jam, la vache qui rit, vruchtensap en thee. Dan pakken we onze bagage en om half 8 klimmen we op de dromedarissen voor de terugtocht.
Het wolkendek breekt en de zon laat zich zien. De temperatuur stijgt snel en wiegend op de rug van het schip van de woestijn genieten we van het prachtige landschap. Om half 9 zijn we weer bij de Auberge de Sud waar een Engelsman een foto van onze groep maakt. We krijgen de sleutel van kamer 14 waar we kunnen douchen en omkleden. Met het douchen zijn we snel klaar want er komt nauwelijks water uit de sproeikop.
Bij de receptie drinken we een kop café casse. Dit is onze derde overnachting in een woestijn, maar ook de minste. De overnachting in Wadi Rum en de Tunesische Sahara was veel ‘echter’. Om 10 uur vertrekken we richting de Todrakloof. De eerste stop is om 11 uur bij Ksar el Fida. Dit is een oud paleis van koning Moulay Rachid dat als museum is ingericht. We hebben meteen de lokale jeugd aan onze broek hangen. Ze schooien om dirhams.
We wandelen op ons gemak en genieten van de touareg voorwerpen. We rijden door naar Erfoud waar we om kwart over twaalf aankomen. We lopen naar de lokale markt. Volgens Luc ’the place to be’. Mensen die op 60 km van Erfoud wonen komen hier op zaterdag hun inkopen doen. Er wordt voornamelijk groente en fruit verkocht en we zien viel vrouwen gekleed in zwarte sluiers en burka’s.
Op het einde komen we in een griebus waar vaklieden stenen aan het bewerken zijn. Het is een drukke markt die je ‘gevoeld’ moet hebben. We strijken neer op het terras van restaurant ‘la jeunesse’. Luc heeft een salade en tajine besteld. We krijgen van elk drie schalen. Daarnaast worden drie schalen berber pizza, couscous en kefte op de te kleine tafel gezet. Het is overheerlijk maar erg gênant dat tweederde van het voedsel overblijft.
We drinken een cola en krijgen een schaal met sinaasappels met kaneel en meloen met thee als toetje. En dat allemaal voor 80 dh per persoon. Om kwart over twee verlaten we Erfoud en rijden we met veel kasbah’s. Langs de weg zien we een kudde kamelen en we rijden door een zandstorm. Na een half uur rijden stoppen we bij een Khettara’s, ondergrondse gangen van 20 kilometer lang.
Een heel bijzondere ervaring. Als we weer bovengronds zijn worden we gezandstraald. Jeetje wat een zandstorm, het zand zit tussen mijn tanden. Om half 4 stoppen we tien minuten bij een oase. We klimmen een heuveltje op om foto’s te maken. Luc heeft zijn nicotine shot ook weer gehad. Het is onbewolkt en bloedheet. Een thermometer in een plaatsje geeft 41 graden Celcius aan. Om kwart over vier kunnen we niet verder.
Boven op een brug zijn een bus en een vrachtauto frontaal op elkaar gebotst. We lopen verder en Khalid neemt een binnenweg. Bij een heel klein winkeltje drinken we een cola van 2 dirham en wachten we op onze bus die na een half uur aankomt. De vertraging is reuze mee gevallen. Bij Tinerhir slaan we rechtsaf de Todrakloof in. De vrouwen dragen hier een gedrapeerde, kanten sluier.
Aan de manier van knopen kun je zien of ze gehuwd zijn en of ze veel kinderen hebben. Bij een uitkijkpunt stoppen we voor een foto met de palmentuin en de stad Tinerhir. De kloof is prachtig maar de weg smal en slecht. Om kwart over 6 komen we bij Kasbah’s Essalam in Tamtatouchte (1690m) aan. De eigenaar staat op te wachten. Een prachtig, sfeervol onderkomen met een zwembad. We krijgen een glas berber thee en de sleutel van kamer 9.
Op de kamer drinken we een neut en rusten we wat uit. Om half 9 gaan we naar het restaurant van het hotel. We hebben een menu met salade, omelet legumes en fruit besteld (75 dh pp) In een knusse verwarmde ruimte is de tafel gedekt. Het eten is voortreffelijk en we drinken de helft van de fles rode wijn Guerrouane die we in Fes hebben gekocht.
Het is gezellig maar desondanks gaan we om half 11 slapen. We zijn best moe na deze mooie enerverende dag.